Stadsblokken-Meinerswijk

1 ) Oude Haven

2) Nieuwe Haven

3) Verlengde Nieuwe Haven

4) Malburger Haven

5) ASM Haven

6) Defensie Haven

7) Haven van Coers


8) Rosandepolder

9) Boterdijk

10) Onderlangs

11) Rijnkade

12) Plas van Bruil

13) Grindgat

 

Stadsblokken-Meinerswijk Arnhem


Arnhem ligt aan de rivier de Nederrijn, de IJssel en de Sint-JansbeekDe stad Arnhem is ontstaan rond de St. Jansbeek en heeft zich in de 10e eeuw uitgebreid naar het zuiden.  De stad ligt aan beide zijden van de Rijn die in 1530 door de Arnhemmers verlegd werd waardoor het zich nog beter kon ontwikkelen en beter kon verdedigen. Arnhem heeft een scala aan bijzondere havens, kades en uiterwaarden en Stadsblokken-Meinerswijk heeft daarin een belangrijke plek.


2020-10-16-arnhemspeil-uiterwaarden-paarden-arnhem

Stadsblokken-Meinerswijk


Stadsblokken-Meinerswijk is een uiterwaardengebied gelegen op de zuidelijke oever van de Rijn tegenover het centrum van de stad Arnhem. De vroegste sporen van bewoning van het gebied gaan terug tot de tijd van het Romeinse Keizerrijk. In het gebied liggen een aantal cultuur-historische objecten en een buurtschap De Praets. In de Middeleeuwen was Meinerswijk een heerlijkheid met ‘t Huys Meinerswijk, ook wel kasteel van Arnhem genoemd, als centrale punt.


In het gebied Stadsblokken-Meinerswijk liggen drie havens: de haven van Van Workum, de haven van Coers met ongeveer 35 woonboten en de haven van de voormalige Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij. In de laatste haven herinnert de sleephelling van de werf nog aan het roemrucht verleden dat in dit gebied grote schepen werden gebouwd.


e vele plassen in het gebied Meinerswijk zijn ontstaan door afgravingen voor klei- en zandwinning door drie steenfabrieken die in dit gebied waren gevestigd in de periode 1874 tot 1980. De eerste was Steenfabriek Gallantijnse Waard uit 1873 van de vennoten Verwaayen en Brantjes. Deze werd geheel ontmanteld in 1975. Van de hiernaast gelegen Steenfabriek Elden zijn nog enkele restanten en een deel van de schoorsteen te zien. De bloei van de steenfabriek Meijnerswijk was in de jaren zestig van de twintigste eeuw. 


In Meinerswijk werd rond het begin van onze jaartelling een castellum gebouwd om de Limes, de noordgrens van het Romeinse Rijk, te verdedigen. Dit fort werd verschillende keren herbouwd, maar rond 400 definitief verlaten. Het is mogelijk dat dit castellum het Castra Herculis was dat bekend is uit verschillende historische bronnen.


In Meinerswijk werd begin jaren vijftig een belangrijk deel van de IJssellinie aangelegd. De IJssellinie was een verdedigingslinie die liep van Nijmegen tot aan Zwolle, aangelegd vanwege de dreiging van een aanval door Rusland. Door het laten afzinken van stuwen in de Rijn en de Waal kon Defensie het gebied van de IJssellinie tot kniehoogte onder water zetten, zodat de Russen bij een aanval werden gehinderd.


Het zuidelijk deel van Meinerswijk was een van de eerste gebieden in Nederland die werd ingericht als vrij toegankelijk uiterwaarden-natuurgebied. In 1991 werd gestart met de begrazing met Konikpaarden en in 1992 volgde een kudde Galloway runderen. Sinds die tijd hebben verschillende soorten van natuurlijke begrazingslandschappen en ooibos zich in Meinerswijk gevestigd, zoals Gewone agrimonie, Rode ogentroost en Bosmuur. Vooral op zandige plaatsen zijn bijzonderheden soorten als Zachte haver, Brede ereprijs, Wilde marjolein en Viltganzerik verschenen. Ook diverse wilde zoogdieren als bever en vos hebben het gebied weten te vinden. Hiernaast komen er vele vogels voor als grauwe gans, kolgans en grote zilverreiger. Meinerswijk is ook een belangrijk gebied voor verschillende soorten vleermuizen zoals de meervleermuis die met uitsterven bedreigt wordt.


Door de uiterwaarden van de Neder-Rijn in Arnhem met elkaar en met de omgeving te verbinden, ontstaat een groot aaneengesloten natuurgebied van ruim 300 hectare. Het wordt daarmee een van de grootste uiterwaardparken van ons land. Het gebied is onderdeel van het Natuur Netwerk Nederland en draagt bij aan nationale natuurdoelen en landgrensoverschrijdende klimaatcorridors. Sinds 1990 heeft zich een enorme natuurlijke soortenrijkdom ontwikkeld, er zijn nu 1.620 soorten waargenomen. De Zuidelijke Rijnoever is ook een natuurkern in de stad, met verbindingen naar de groenstructuren in het zuidelijke stadsdeel.


Malburgen / Bakenhof


De Malburgse uiterwaarden bestaan uit een reeks natuurlijke graslanden, tussen dijk en rivier en zijn uitloopgebied voor Malburgen. De eerste fase van de herinrichting van de uiterwaard van Bakenhof in de vorm van een dijkverlegging, die inmiddels in 2001 is uitgevoerd, heeft ca. ha. nieuwe natuur toegevoegd. Sinds 2004 is natuurontwikkeling en recreatief medegebruik door de inrichting van de Natuur- en Speeluiterwaard Bakenhof in gang gezet.


In de beheervisie Zuidelijke Uiterwaarden wordt uitgelegd wat de plannen zijn voor de uiterwaard Bakenhof bij Malburgen. De grootste verandering zal zijn dat het gebied samengetrokken wordt met Meinerswijk. Dit houdt onder andere in dat er kuddes Konikpaarden en Gallowayrunderen zullen komen én dat er een compleet hondenverbod van kracht wordt. Een grote zorg van veel bewoners is dat het intensieve gebruik van het gebied door fietsers en wandelaars, waaronder ook kinderen, ouderen en mensen met een handicap, niet goed samengaat met de aangekondigde kuddes


Arnhems Peil stelt een compromis voor waarbij er ruimte voor de grote grazers en voor de bewoners is. Er is enkel een extra hek nodig tussen de stranden en het natuurgebied in de uiterwaarde van de Bakenhof. De stranden kunnen worden verbonden met de woonwijk Malburgen door middel van een loopbrug over het smalste deel van het natuurgebied. Hierdoor ontstaat er een corridor voor de grote grazers en kunnen bewoners veilig gebruik maken van de stranden en looppaden. Op de toegangswegen van het natuurgebied moeten waarschuwingsborden geplaatst worden. We vinden het moeilijk te begrijpen dat deze borden er niet allang staan. Een paar waarschuwingsborden plaatsen lijkt ons goedkoper maar vooral verantwoordelijker dan de paarden af te moeten laten maken.


Vleermuizen


Meinerswijk is een belangrijk gebied voor de zeer zeldzame Meervleermuis. De projectontwikkelaar die in Meinerswijk nieuwebouwplannen heeft voor een groot aantal hele dure huizen van ongeveer 700 a 800.000 euro per stuk heeft ontheffing aangevraagd op de wet natuurbescherming. Door het verwijderen van de bestaande gebouwen en groen is vernietiging van vaste rust- en verblijfplaatsen onvermijdelijk en de nieuwbouwhuizen tasten de vliegroutes aan staat in de ontheffing aanvraag te lezen.


Wij vinden het ethisch onverantwoord om een bedreigde diersoort bewust nog verder in het nauw te brengen en zouden de Meervleermuis juist graag een steuntje in de rug geven en hebben daarom tijdens het rondetafelgesprek op 7 oktober onze zienswijze ingediend:


Woonbootlocaties


Arnhem heeft in 2007 een resultaatverplichting op zich genomen om voor 35 woonboten een gewenste ligplaats te creëren nadat de gemeente hun bestaande ligplaatsen als ongewenst had bestempeld. De opgave voor het ontwikkelen van die gewenste ligplaatsen is destijds opgenomen als randvoorwaarde voor het te ontwikkelen gebied Stadsblokken/Meinerswijk. Er liggen meerdere uitspraken van de rechter en Raad van State waarin de verplichting is bevestigd. Daarnaast heeft de Nationale Ombudsman een interventie ingediend en heeft de wethouder een oplossing beloofd.


Desondanks is er geen onderzoek gedaan naar de effecten op de natuur door het creëren van extra woonbootlocaties voor Stadsblokken/ Meinerswijk en er is geen onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van nieuwe woonbootlocaties. Dit jaar heeft de gemeenteraad twee moties aangenomen die het College verzoeken om zich aan de verplichting te houden en met onze 12 oplossingen aan de slag te gaan. 4 daarvan liggen in Stadsblokken/Meinerswijk. Wij verzoeken u daarom nogmaals om onderzoek te laten doen naar de meerdere locaties die we voorgesteld hebben en zo mogelijk dit op te nemen in de natuurvergunning en het bestemmingsplan.


World Cleanup Day


Elk jaar worden in Arnhem events georganiseerd tijdens World Cleanup Day om de stad van zwerfafval te ontzien. Eén van deze acties is deze; vanuit bezoekerscentrum Meinerswijk in Arnhem, maken we de strandjes van de Rijn en het achterliggende natuurgebied schoon en vanaf de andere kant van Arnhem pakken we de stranden aan de landtong van de Nieuwe Haven tot aan de Sacharovbrug aan. In 2020 hebben we met zijn allen twee ton plastic opgeruimd.


Naast dat we het zwerfafval verminderen wat via de Rijn in de Noordzee verdwijnt, zorgt dit evenement ook voor bewustwording rondom afval en stimuleert het tot het verminderen van gebruik van plastic. Tevens is het heerlijk om samen met andere Arnhemse vrijwilligers de handen uit de mouwen te steken in de prachtige Arnhemse natuur. Wil jij dit jaar ook meedoen? Meld je aan via contact@arnhemspeil.nl of bel 06 2888 3999.


Plangeschiedenis Stadsblokken-Meinerswijk