OUDE HAVEN

In het filmpje (aanrader) is de haven te zien hoe hij er begin 1900 uitgezien moet hebben.

De 3D animatie is gebaseerd op foto materiaal van het Gelders Archief. 

In 1377 was er al sprake van een eenvoudige haven op de plek waar nu het kunstwerk en parkeerterrein de "Blauwe Golven" te vinden is. 

In 1434 werden alle krachtige mannen in de stad opgeroepen om mee te helpen aan het vergroten van de haven.

De eerste havenkraan in Arnhem werd in 1449 aan de kade bij de entree van de "Oude Haven" gebouwd.

De hijs werd in beweging gezet door lopende mannen in een tredmolen.

In 1603 werd een eerste schipbrug aangelegd vlak naast de ingang van de "Oude Haven".

De schipbrug bestond uit een aantal kleine schepen met daarop een brugdek, waarover men van de ene naar de andere oever kon lopen of rijden. Als er veel ijs op de rivier dreef, werd de hele brug weggehaald en in de haven gelegd.

In 1782 werd de oude kraan, die in een gemetseld gebouw stond, vervangen door een nieuw, houten model.

In 1824 werd de houten kraan vervangen door een ijzeren stoomhijskraan, die tot aan WOII dienst bleef doen.

Aan de "Oude Haven" was o.a. het "Grand Hotel du Soleil" gevestigd met honderd kamers vanaf twee gulden per nacht en deze beschikte zelfs over een lift.  Het hotel overleefde de Slag van 1944, maar brandde kort na de bevrijding af. Nu staat er een flatgebouw: 'du Soleil'.

De Oude Haven werd na de Tweede Wereldoorlog gedempt met puin van vernielde panden in de stad.

Eind 2018 heeft het "Arnhems Peil" een plan ingediend om de "Oude Haven" een nieuwe plek te geven aan de andere kant van de rivier ter aanvulling op het ontwerpbestemmingsplan "Gebiedsontwikkeling Stadsblokken Meinerswijk" (Eilanden).

Interessant filmpje (aanrader) van RTV Arnhem over de geschiedenis van de ASM haven (alias de bloedhelling.

De ASM (Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij) was in 1889 als reparatiewerf gesticht door een aantal plaatselijke notabelen. Het bedrijf begon met een langshelling voor schepen tot 70 meter, een kleine fabriekshaven en een handhijskraan met een hefvermogen van tien ton.

De hoofdactiviteit bestond namelijk uit de vervaardiging van scheepsmachines.

In de kleine fabriekshaven lag een langstelling en een lichtkraan die schepen met een gewicht tot 10.000 kilo kon hijsen. Al na een jaar werd de ketelmakerij vergroot en moest een hijskraan met een vermogen van 30.000 kg geplaatst worden.

Na verdere uitbreidingen in 1903 en 1907 werd in 1909 de fabriekshaven vergroot. Het was de eerste grootindustrie van onze stad.

Door de sterk wisselende waterstanden van de Rijn kon de werf geen schepen met een grote diepgang bouwen. Daarmee werd de afstand tot de grote rederijen in zeehavensteden als Rotterdam letterlijk en figuurlijk steeds groter. In 1979 moest de werf de poorten sluiten.

Op het werfterrein in de Stadsblokken zelf zijn alle gebouwen gesloopt. Hier en daar zijn nog kraanbanen en tegelvloeren te ontwaren.  De kelders van het kantoor en woonhuis zijn nog aanwezig, inclusief open staande kluisdeur.

Na het sluiten van de werf is de haven in gebruik genomen door woonbootbewoners die een ligplaatsvergunning van de gemeente Arnhem kregen.

In 2006 kocht het bedrijf Phanos voor zo'n 30 miljoen euro grond in het gebied om het deels te bebouwen. Phanos had in het eigen plan Het Eilandconcept voor Stadsblokken en Meinerswijk in de "Plas van Bruil" een alternatieve ligplaats ingeruimd voor de woonschepen uit de ASM haven. Dat plan moest echter het veld ruimen in het burgerparticipatieproces over de stadspolder.

In 2012 gaat Phanos failliet maar weet vlak daarvoor nog alle woonboten doormiddel van een kortgeding uit de "ASM Haven" te ontruimen die vervolgens door de gemeente Arnhem in de "Nieuwe Haven" een tijdelijke ligplaats aangewezen krijgen in afwachting van een permanente oplossing.

Kondor Wessels Projecten (KWP) nam in 2015 de terreinen van het failliete Phanos over. De curator van Phanos had inmiddels de visie "eilanden 2.0" laten ontwikkelen wat KWP omarmde. Met gebruikmaking daarvan stelde de gemeente in 2016 een uitwerkingskader op, met de randvoorwaarden waarbinnen het gebied zich verder zouden mogen ontwikkelen.

Arnhems Peil heeft eind 2018 als aanvulling op het "Eilanden 3.0" plan een voorstel ingediend waarbij er alsnog plek wordt gemaakt voor de woonboten uit de "Nieuwe Haven" en tevens "Jachthaven Jason".